Με το παρόν συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο, το European Prison Litigation Network, τα μέλη και οι συνεργάτες του σε όλη την Ευρώπη στοχεύουν στην ενημέρωση των δικηγόρων σε κάθε χώρα και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τις σημαντικότερες νομικές εξελίξεις σε ζητήματα που αφορούν τις φυλακές στην Ευρώπη.
Το συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο καλύπτει 14 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την Ουκρανία, τη Μολδαβία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ >> ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ, ΥΓΕΙΑ, ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ, ΑΤΟΜΑ ΛΟΑΤΚΙ, ΙΣΟΒΙΑ ΚΑΘΕΙΡΞΗ, ΥΛΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ, ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ (ΜΚΟ) / ΕΘΝΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (ΕΟΑΔ), ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΦΥΛΑΚΩΝ, ΥΠΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ, ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ, ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ, ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ, ΚΑΘΕΣΤΩΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ, ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΓΥΝΑΙΚΕΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ>>
ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Στο Βέλγιο, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο περιόρισε την επέκταση της πειθαρχικής ποινής της απομόνωσης στην περίπτωση διάπραξης δεύτερου αδικήματος κατά τη διάρκεια μιας περιόδου απομόνωσης, το οποίο συνεπάγεται σοβαρή βλάβη στη σωματική ακεραιότητα ενός προσώπου. Το δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η συνολική διάρκεια της απομόνωσης που προκύπτει από διάφορες κυρώσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 45 ημέρες.
ΥΓΕΙΑ
Στην Ιταλία, μια ΜΚΟ υπέβαλε διοικητικές καταγγελίες σε όλες τις τοπικές υγειονομικές διοικήσεις που είναι αρμόδιες για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης στις φυλακές, επειδή δεν εκπλήρωσαν την αποστολή τους.
Στη Μολδαβία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης εξέδωσε κανονισμό που διευκολύνει την πρόωρη αποφυλάκιση βαρέως πασχόντων κρατουμένων. Η πρωτοβουλία αυτή, η οποία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης των φυλακών, ελήφθη κατόπιν πρόσφατης απόφασης του ΕΔΔΑ σχετικά με έναν κρατούμενο ο οποίος πέθανε κατά την προφυλάκισή του λόγω της ανεπαρκούς ιατρικής περίθαλψης και της απουσίας μηχανισμού αποφυλάκισης βαρέως πασχόντων.
Στην Πορτογαλία, ένα Εφετείο έκρινε ότι η χρήση χειροπέδων σε κρατούμενο κατά τη διάρκεια ψυχιατρικής εξέτασης χωρίς να συντρέχουν λόγοι ασφαλείας ή ιατρικοί λόγοι τον θέτει σε μειονεκτική θέση, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα της εξέτασης και να οδηγήσει στην ακυρότητα των αποδεικτικών στοιχείων που λαμβάνονται.
Επίσης, στην Πορτογαλία, ένα Εφετείο απέρριψε την αίτηση πρόωρης αποφυλάκισης ενός 79χρονου κρατουμένου που έπασχε από εξελισσόμενη και μη αναστρέψιμη ασθένεια, με την αιτιολογία ότι μπορούσε να λάβει επαρκή θεραπεία στη φυλακή για να παραμείνει κλινικά σταθερός.
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στην Τσεχική Δημοκρατία, το Συνταγματικό Δικαστήριο διευκρίνισε τη μέθοδο υπολογισμού των ημερών του κατ’ οίκον περιορισμού (ως εναλλακτικής λύσης αντί της προφυλάκισης), ώστε να αφαιρούνται από τη διάρκεια της προς έκτιση ποινής.
Στην Πορτογαλία, το Εφετείο έκρινε ότι κατά την καταμέτρηση του αριθμού των ημερών κράτησης, συμπεριλαμβανομένης της προφυλάκισης, τα δικαστήρια θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους πλήρεις 24ωρες περιόδους, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερολογιακών ημερών που καλύπτονται.
ΛΟΑΤΚΙ+
Στην Πολωνία, το Παρατηρητήριο του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσέφυγαν στον Γενικό Διευθυντή της σωφρονιστικής υπηρεσίας ζητώντας τη λήψη μέτρων που θα διασφαλίσουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των διεμφυλικών ατόμων στις πολωνικές φυλακές, συμπεριλαμβανομένων ειδικών κατευθυντήριων γραμμών. Οι προσφυγές πραγματοποιήθηκαν μετά την έκδοση της πρώτης απόφασης του ΕΔΔΑ για την κατάσταση ενός διεμφυλικού κρατουμένου στην Πολωνία.
ΙΣΟΒΕΙΑ ΚΑΘΕΙΡΞΗ
Στη Γερμανία , ένα δικαστήριο καθόρισε ακριβές χρονοδιάγραμμα για τις άδειες εξόδου από τη φυλακή τις οποίες δικαιούται ο εκτίων ποινή ισόβιας κάθειρξης στο πλαίσιο ενός προγράμματος πρόωρης αποφυλάκισης. Το δικαστήριο τόνισε ότι η διοίκηση των φυλακών θα πρέπει να ετοιμάζει εκ των προτέρων τους κρατουμένους που εκτίουν πολυετείς ποινές κάθειρξης για την άδεια αυτή, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την πρόσβασή τους σε πρόωρη αποφυλάκιση.
Στην Ουγγαρία, ένα εφετείο αποφυλάκισε υπό όρους έναν κρατούμενο που είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη, αφού είχε παραμείνει στη φυλακή επί 24 έτη. Αποφασίζοντας κατά των επιχειρημάτων της διοίκησης των φυλακών και της εισαγγελίας, το δικαστήριο τόνισε ότι η απόφαση για την αποφυλάκιση υπό όρους δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην υλική βαρύτητα του διαπραχθέντος εγκλήματος, αλλά και στον αναμορφωτικό σκοπό της φυλάκισης. Η έλλειψη πρόσβασης των εκτιόντων ποινή ισόβιας κάθειρξης σε μηχανισμούς αναθεώρησης των ποινών εντός 25 ετών καταγγέλλεται τακτικά σε επίπεδο Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στη Λιθουανία, εγκρίθηκαν τροποποιήσεις που επιτρέπουν σε κρατουμένους που εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης να λαμβάνουν σύντομη οικογενειακή άδεια από τη φυλακή. Οι εν λόγω κρατούμενοι πρέπει να έχουν συνοδό, να φέρουν χειροπέδες και να παρακολουθούνται ηλεκτρονικά. Οι τροποποιήσεις εγκρίθηκαν αφού το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική την απαγόρευση της χορήγησης σύντομης άδειας φυλάκισης σε κρατουμένους που εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης.
Στη Μολδαβία, εγκρίθηκαν τροποποιήσεις που παρέχουν τη δυνατότητα αποφυλάκισης υπό όρους για κρατουμένους που έχουν καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη αφού παραμείνουν στη φυλακή επί 25 έτη, αντί των 30 ετών που προβλέπει το ισχύον νομικό πλαίσιο.
ΥΛΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στη Βουλγαρία, διοικητικά δικαστήρια εξέδωσαν αντικρουόμενες αποφάσεις σχετικά με το αν η προσβολή από κοριούς στις φυλακές συνιστά απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.
Στη Ρωσία, το Συνταγματικό Δικαστήριο επέκτεινε την εφαρμογή του νόμου περί προφυλάκισης ώστε να συμπεριλαμβάνει την προσωρινή κράτηση στα κρατητήρια των δικαστηρίων. Αυτό σημαίνει ότι τα εν λόγω κρατητήρια πρέπει να πληρούν τα απαιτούμενα πρότυπα για τις συνθήκες κράτησης και ότι οι κρατούμενοι που κρατούνται σε αυτά τα κρατητήρια δικαιούνται να ζητήσουν αποζημίωση όταν οι συνθήκες κράτησης δεν πληρούν τα εν λόγω πρότυπα.
ΜΚΟ/ΕΟΑΔ
Στη Βουλγαρία, ένα διοικητικό δικαστήριο διέταξε για πρώτη φορά μια ΜΚΟ να υποβάλει εκθέσεις επιθεώρησης σχετικά με τις συνθήκες κράτησης στο πλαίσιο της χρήσης προληπτικής έννομης προστασίας από κρατουμένους που διαμαρτύρονται για τις συνθήκες κράτησής τους.
Στην Πορτογαλία, ο Εθνικός Προληπτικός Μηχανισμός δημοσίευσε την έκθεση δραστηριοτήτων του για το 2023, στην οποία περιέγραψε τα κυριότερα ζητήματα που επηρεάζουν το σωφρονιστικό σύστημα (στα οποία περιλαμβάνονται οι υλικές συνθήκες κράτησης, η πειθαρχεία, η διερεύνηση καταγγελιών για κακομεταχείριση, η υγειονομική περίθαλψη, καθώς και η κατάσταση των κρατουμένων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση λόγω εθνικότητας, ηλικίας, κινητικότητας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού).
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΦΥΛΑΚΩΝ
ΥΠΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ
Στη Μολδαβία, η κυβέρνηση διοργάνωσε διαβούλευση σχετικά με το σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της υποκουλτούρας των φυλακών για την περίοδο 2024-2027.
ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στο πλαίσιο μιας ανταλλαγής κρατουμένων που χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη από το τέλος του ψυχρού πολέμου, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή 24 κρατουμένων μεταξύ αφενός της Ρωσίας και αφετέρου των ΗΠΑ και ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών.
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Στην Ουγγαρία, μια οδηγία της σωφρονιστικής υπηρεσίας επιτρέπει σε ορισμένους κρατουμένους να έχουν σύντομη σωματική επαφή με τους επισκέπτες στην αρχή και στο τέλος των επισκέψεων.
Στην Πολωνία, ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έστειλε επιστολή στον Γενικό Διευθυντή της σωφρονιστικής υπηρεσίας επισημαίνοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κρατούμενοι οι οποίοι επιθυμούν να παντρευτούν. Σε αυτά περιλαμβάνονταν η αδικαιολόγητη άρνηση χορήγησης άδειας γάμου, η μεταφορά κρατουμένων σε άλλο κατάστημα κράτησης λίγο πριν από την ημερομηνία του γάμου τους, η απαίτηση να αποδείξουν ότι προτίθενται να παντρευτούν, η υποχρέωση να φορούν στολή φυλακής κατά τη διάρκεια της τελετής και η στέρηση της δυνατότητας να γιορτάσουν το γεγονός με μέλη της οικογένειάς τους.
Στη Ρωσία, με βάση πρόσφατες τροποποιήσεις επιτρέπεται σε κρατουμένους που έχουν καταδικαστεί και κρατούνται σε φυλακές προσωρινής κράτησης να δέχονται σύντομες και συζυγικές επισκέψεις.
Στην Ουκρανία, με βάση πρόσφατες τροποποιήσεις επεκτάθηκε η δυνατότητα ορισμένων κατηγοριών κρατουμένων να χρησιμοποιούν τηλέφωνα και φορητούς υπολογιστές και να λαμβάνουν ηλεκτρονικά έγγραφα.
ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Στο Βέλγιο, οι δικαστικοί φορείς που εξετάζουν καταγγελίες κρατουμένων κατά αποφάσεων του διευθυντή της φυλακής δεν μπορούν πλέον να αντικαταστήσουν ακυρωμένες αποφάσεις για ειδικό καθεστώς ασφαλείας. Μπορούν μόνο να διατάξουν τον διευθυντή της φυλακής να λάβει νέα απόφαση ή να ακυρώσει την απόφαση.
Στη Ρωσία, εγκρίθηκαν τροποποιήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα τον δεκαπλασιασμό ορισμένων δικαστικών τελών σε αστικές και διοικητικές διαδικασίες, καθώς και τη θέσπιση νέων τελών για άλλους τύπους διαδικασιών. Αυτό θα δυσχεράνει την πρόσβαση στο δικαστικό σύστημα για τους οικονομικά μειονεκτούντες ενάγοντες, συμπεριλαμβανομένων των φυλακισμένων.
Στην Ισπανία, η σωφρονιστική διοίκηση εξέδωσε οδηγία με την οποία διατάσσει να παρέχουν όλες οι φυλακές έναν χώρο όπου οι κρατούμενοι και οι δικηγόροι τους θα μπορούν να συναντώνται χωρίς φυσικά εμπόδια και να χρησιμοποιούν φορητούς υπολογιστές.
ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Στη Ρωσία, το καλοκαίρι σημειώθηκαν δύο εξεγέρσεις με ομηρία σε φυλακές. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, οι εξεγέρσεις είναι ενδεικτικές των διαρθρωτικών ελλείψεων που ενυπάρχουν στο ρωσικό σωφρονιστικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς μεταξύ του προσωπικού των φυλακών και της βιαιότητάς του έναντι των κρατουμένων.
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Στο Βέλγιο, δημιουργήθηκε ειδικό καθεστώς κράτησης για κρατουμένους που συνιστούν «πραγματικό και σοβαρό» κίνδυνο για την ασφάλεια λόγω των δεσμών τους με το οργανωμένο έγκλημα και τη διακίνηση ναρκωτικών.
Στην Ισπανία, η σωφρονιστική διοίκηση εξέδωσε οδηγία για τη ρύθμιση και την ομογενοποίηση των συνθηκών διαβίωσης σε ανοικτό καθεστώς.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Στη Γερμανία, το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας ενέκρινε σχέδιο νόμου για την αλλαγή του συστήματος αμοιβής των κρατουμένων που απασχολούνται στις φυλακές. Η πρωτοβουλία αυτή πραγματοποιήθηκε έπειτα από πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, με την οποία το σύστημα κρίθηκε αντισυνταγματικό.
Επίσης στη Γερμανία, απαντώντας σε κοινοβουλευτική ερώτηση σχετικά με την ένταξη των κρατουμένων στο κρατικό συνταξιοδοτικό σύστημα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απάντησε ότι, παρότι αυτό θα εξυπηρετούσε την επανένταξη των κρατουμένων, η ρύθμιση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και η χρήση τους εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ομόσπονδων κρατιδίων.
ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ
Στην Ιταλία, πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών από κρατουμένους και μέλη του προσωπικού των φυλακών, οι οποίες αποδίδονται στις κακές συνθήκες κράτησης και στον υπερπληθυσμό των φυλακών της χώρας.
ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
Στην Πολωνία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε σχέδια για τη μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικα ώστε τα βασανιστήρια να αποτελούν ιδιώνυμο αδίκημα, όπως απαιτεί η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών Κατά των Βασανιστηρίων.
Επίσης, στην Πολωνία, ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έγραψε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ζητώντας να ληφθούν μέτρα για την αλλαγή του τρόπου τεκμηρίωσης των τραυματισμών των κρατουμένων και να ευθυγραμμιστούν οι σχετικές διαδικασίες με τα διεθνή πρότυπα.
Στην Πορτογαλία, ο Εθνικός Προληπτικός Μηχανισμός διαπίστωσε ότι το προσωπικό των φυλακών δεν γνώριζε τις διαδικασίες για την αναφορά αποδεικτικών στοιχείων ή καταγγελιών κακομεταχείρισης στη διεύθυνση της φυλακής ή στην Εισαγγελία.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Στη Λιθουανία, μια έκθεση που δημοσίευσε ο Συνήγορος του Πολίτη αποκαλύπτει συστημικά προβλήματα στις γυναικείες φυλακές, ιδίως στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και της θεραπείας από εξαρτήσεις.
Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τα μέλη και τους συνεργάτες μας για την από κοινού σύνταξη του παρόντος συνοπτικού ενημερωτικού δελτίου!
Σε συνεργασία με το
Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr. Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ταμείου Robert Carr. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες/-ο για αυτές.
