Με το παρόν συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο, το European Prison Litigation Network, τα μέλη και οι συνεργάτες του σε όλη την Ευρώπη στοχεύουν στην ενημέρωση των δικηγόρων σε κάθε χώρα και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τις σημαντικότερες νομικές εξελίξεις σε ζητήματα που αφορούν τις φυλακές στην Ευρώπη.
Καλύπτει 14 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την Ουκρανία, τη Μολδαβία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία.
ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝA >> ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ, ΥΓΕΙΑ, ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΑΝΗΛΙΚΟΙ, ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ, LGBTQIA+, ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΠΟΙΝΕΣ, ΥΛΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ, ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΥΠΟΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ, ΦΥΛΑΚEΣ ΣΕ ΚΑΙΡO ΠΟΛEΜΟΥ, ΙΔΙΩΤΙΚH ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚH ΖΩH, ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΚΑΘΕΣΤΩΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ, ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΟΙΝΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ & ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΜΕΤΑΓΩΓΗ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ >>
ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Στη Γαλλία, καθορίστηκαν με διάταγμα οι προϋποθέσεις εφαρμογής εναλλακτικής πειθαρχικής διαδικασίας, η οποία θεσπίστηκε με νόμο τον Νοέμβριο του 2023.
ΥΓΕΙΑ
Στην Τσεχική Δημοκρατία, η αρμοδιότητα για τη διαχείριση των ιατρικών υπηρεσιών στα καταστήματα κράτησης μεταβιβάζεται από τη Σωφρονιστική Υπηρεσία σε ειδική μονάδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, προκειμένου να διευκολυνθεί η συνεργασία με τις ιατρικές εγκαταστάσεις για τους πολίτες και να βελτιωθεί η υγειονομική περίθαλψη στις φυλακές.
Στην Πολωνία, ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα απέστειλε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης την πρότασή του για τους τομείς προτεραιότητας της τρέχουσας μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης στα καταστήματα κράτησης. Μεταξύ άλλων, έθεσε το ζήτημα της συμμετοχής των νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού στην εκτέλεση καθηκόντων που αφορούν την ασφάλεια (όπως η επίβλεψη επισκέψεων, η διενέργεια προσωπικών ερευνών ή η έρευνα κελιών), γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τους κρατούμενους.
Στην Πορτογαλία, το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Δικαιοσύνης συγκρότησαν ομάδα εργασίας για την υγειονομική περίθαλψη στα καταστήματα κράτησης. Η ομάδα αυτή είναι επιφορτισμένη, μεταξύ άλλων, με τη διασφάλιση του συντονισμού μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών που συνεργάζονται για την υλοποίηση του σχεδίου μεταβίβασης της αρμοδιότητας για την υγειονομική περίθαλψη στα καταστήματα κράτησης στο Υπουργείο Υγείας.
Στην Ισπανία, η Ισπανική Εταιρεία για την Υγεία στα Σωφρονιστικά Καταστήματα, αντιδρώντας στα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία που δείχνουν ότι ο αριθμός των γιατρών στις φυλακές έχει μειωθεί στο μισό τα τελευταία δέκα χρόνια, κάλεσε τις αρχές να εφαρμόσουν νόμο του 2003 που διατάσσει τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας για την υγεία στα καταστήματα κράτησης στο Υπουργείο Υγείας.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Στην Πολωνία, ένας κανονισμός του Γενικού Διευθυντή της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας επιτρέπει στους κρατούμενους να έχουν πρόσβαση σε επιλεγμένους ιστότοπους, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ιστότοπων των Ηνωμένων Εθνών και ευρωπαϊκών οργάνων ελέγχου της τήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
ΑΝΗΛΙΚΟΙ
Στην Ιταλία, ως αποτέλεσμα της πρόσφατης μεταρρύθμισης του ποινικού δικαίου βάσει της οποίας προβλέπονται πλέον αυστηρότερες διατάξεις του δικαίου ανηλίκων, παρατηρείται υπερπληθυσμός στα καταστήματα κράτησης ανηλίκων, για πρώτη φορά από το 1988.
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στη Ρωσία, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι καταδικασθέντες κρατούμενοι σε κέντρα προσωρινής κράτησης (για παράδειγμα, για σκοπούς έρευνας και ανάκρισης) δεν μπορούν να επωφεληθούν από τον συντελεστή μετατροπής ποινών που χρησιμοποιείται συνήθως για την αφαίρεση του χρόνου που εκτίθηκε κατά την προσωρινή κράτηση από την ποινή που επιβάλλεται τελικά στους προσωρινά κρατούμενους μετά την αμετάκλητη καταδίκη τους.
LGBTQIA+
Στην Πολωνία, ο Γενικός Διευθυντής της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας ανακοίνωσε τη σύσταση διεπιστημονικής ομάδας για την ανάλυση της κατάστασης των διεμφυλικών κρατουμένωνκαι την ανάπτυξη λύσεων για την εξασφάλιση κατάλληλων συνθηκών έκτισης των στερητικών της ελευθερίας ποινών.
ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΠΟΙΝΕΣ
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν εκδοθεί κανονισμοί που καταργούν τις στερητικές της ελευθερίας ποινές για λόγους δημόσιας προστασίας, –ένα είδος ποινής αόριστης διάρκειας.
ΥΛΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στο Βέλγιο, αρκετά δικαστήρια έκριναν ότι η χορήγηση από τη διοίκηση των σωφρονιστικών καταστημάτων «παρατεταμένων αδειών από τη φυλακή» με σκοπό τον μετριασμό του υπερπληθυσμού είναι παράνομη.
Στη Βουλγαρία, δύο διοικητικά δικαστήρια, που ενήργησαν ως ακυρωτικά, έκριναν ότι μόνη η μόλυνση των σωφρονιστικών καταστημάτων από κοριούς, χωρίς να συντρέχουν πρόσθετοι σωρευτικοί παράγοντες, συνιστά απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Η απόφαση αυτή δημιουργεί σημαντικό προηγούμενο στο πλαίσιο των αντικρουόμενων προσεγγίσεων των διοικητικών δικαστηρίων στο εν λόγω ζήτημα.
Στη Γαλλία, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, ενεργώντας ως δικαστής ασφαλιστικών μέτρων, απέρριψε αίτημα αναστολής νέων εισαγωγών σε σωφρονιστικό κατάστημα όπου είχαν διαπιστωθεί σοβαρές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων λόγω των συνθηκών κράτησης και του τεκμηριωμένου ιστορικού κακομεταχείρισης από το προσωπικό της φυλακής. Το δικαστήριο υποστήριξε ότι η αναστολή της κράτησης σε συγκεκριμένο σωφρονιστικό ίδρυμα αποτελεί απόφαση δημόσιας πολιτικής που δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά του.
Στην Ουγγαρία, καίτοι διαπιστώνεται υπερπληθυσμός στα καταστήματα κράτησης, εντούτοις, δύο σωφρονιστικά καταστήματα που έχρηζαν ανακαίνισης έκλεισαν πρόσφατα καθώς υπήρχαν ανησυχίες για το υψηλό κόστος της προσαρμογής τους στα πρότυπα ασφάλειας, βιωσιμότητας και νέων τεχνολογιών.
ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Στη Λιθουανία, το Κοινοβούλιο ενέκρινε το τελικό μέρος της συνολικής αναθεώρησης του ποινικού δικαίου της χώρας. Μεταξύ άλλων, με τις τροποποιήσεις αυξάνονται οι ελάχιστες ποινές για ορισμένα σοβαρά εγκλήματα, μειώνεται η μέγιστη ποινή για άλλα αδικήματα και επεκτείνεται η δυνατότητα επιβολής εναλλακτικών κυρώσεων.
Στην Πολωνία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης πρότεινε τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και του Κώδικα περί Εκτέλεσης Ποινών για να ακυρώσει αμφιλεγόμενες αλλαγές στο ποινικό δίκαιο που πραγματοποιήθηκαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Οι βασικές μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν την κατάργηση της ισόβιας κάθειρξης χωρίς τη δυνατότητα αναστολής ή υφ’ όρον απόλυσης, τον περιορισμό των μακροχρόνιων ποινών σε εξαιρετικές περιπτώσεις, την επέκταση της εφαρμογής εναλλακτικών ποινών αντί της φυλάκισης και τον περιορισμό της χρήσης της προσωρινής κράτησης.
ΣΩΦΡΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΥΠΟΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Στη Λιθουανία, κατόπιν συστάσεων της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων (CPT), ο διευθυντής της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας θέσπισε σχέδιο για τη μείωση του εγκληματικού υποπολιτισμού στα σωφρονιστικά καταστήματα.
ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στη Ρωσία, οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των παραβατών που μπορούν να στρατολογηθούν από το Υπουργείο Άμυνας, συμπεριλαμβανομένων κατηγορουμένων των οποίων οι υποθέσεις ακόμη εκδικάζονται. Περίπου 20.000 κρατούμενοι σε κέντρα προσωρινής κράτησης θα μπορούσαν να στρατολογηθούν βάσει των νέων τροποποιήσεων.
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Στην Ουγγαρία, η συντονισμένη δράση των ΜΚΟ οδήγησε στη θέσπιση τροποποίησης του νόμου περί σωφρονιστικών ιδρυμάτων, με την οποία καταργήθηκε η γενική απαγόρευση της σωματικής επαφής κατά τη διάρκεια επισκέψεων στα σωφρονιστικά καταστήματα.
Στην Πολωνία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε την έναρξη πιλοτικού προγράμματος σε σωφρονιστικά καταστήματα κλειστού τύπου, ώστε να επιτραπεί στους κρατούμενους να χρησιμοποιούν τηλέφωνα αυτοεξυπηρέτησης στα κελιά τους.
Στη Ρωσία, το Ανώτατο Δικαστήριο αναίρεσε την προηγούμενη νομολογία του και αρνήθηκε να χορηγήσει σε κρατούμενους ειδικών κατηγοριών το δικαίωμα μεταγωγής τους σε σωφρονιστικό ίδρυμα πλησιέστερο στην κατοικία των οικογενειών τους.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Στη Γερμανία, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι δικαστήριο έπρεπε να λάβει υπόψη του τις αιτιάσεις κρατουμένου που άσκησε προσφυγή κατά της απόφασης μεταγωγής, ακόμη και αν οι αιτιάσεις αυτές περιήλθαν στο δικαστήριο λίγα λεπτά μετά την προβλεπόμενη προθεσμία.
Στην Ουγγαρία, δικαστήριο μείωσε τις προϋποθέσεις υπό τους οποίες μπορεί να απαγορευτεί στον δικηγόρο ενός κρατουμένου η πρόσβαση σε αρχεία καταστημάτων κράτησης.
Στην Πολωνία, δικαστήριο έκρινε ότι το εθνικό νομικό πλαίσιο, βάσει του οποίου δεν επιτρέπεται η ουσιαστική συμμετοχή των κρατουμένων στις διαδικασίες ενώπιον των φορολογικών αρχών ή ο διορισμός νομίμου εκπροσώπου τους για τον σκοπό αυτό, συνιστά παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων τους.
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Εφετείο έκρινε ότι, όσον αφορά τις μεταγωγές κρατουμένων σε σωφρονιστικά καταστήματα ανοικτού τύπου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είναι αποκλειστικά αρμόδιος για τη λήψη των σχετικών αποφάσεων και δεν δεσμεύεται από τυχόν γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Αναστολών.
ΜΕΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Στη Βουλγαρία, τα διοικητικά δικαστήρια καθόρισαν χαμηλό ποσό αποζημίωσης για απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης. Η εν λόγω απόφαση θα λειτουργήσει, ενδεχομένως, ως αντικίνητρο για την υποβολή αιτημάτων αποζημίωσης, ως μέσου αποκατάστασης, από κρατούμενους που έχουν κρατηθεί σε τέτοιες συνθήκες για σύντομα χρονικά διαστήματα.
Στην Ουκρανία, εισήχθη με νέο νόμο η δυνατότητα υποβολής ενδίκου μέσου για την καταγγελία, εκ μέρους των κρατουμένων, των συνθηκών κράτησής τους. Η ειδική επιτροπή που έχει συσταθεί για την εξέταση αυτών των καταγγελιών μπορεί να διενεργεί επιθεωρήσεις και συνεντεύξεις με τους κρατούμενους και να διατάσσει προληπτικά μέτρα (από τη μεταγωγή του κρατουμένου μέχρι μέτρα γενικής εφαρμογής για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης).
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ
Στην Πορτογαλία, το Εφετείο έκρινε ότι , καίτοι η χορήγηση προηγούμενων αδειών δεν αποτελεί νομική προϋπόθεση για τη χορήγηση πρόωρης απόλυσης, αποτελεί ισχυρή ένδειξη της ετοιμότητας του κρατουμένου να επανενταχθεί στην κοινότητα μακροπρόθεσμα..
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Στη Γερμανία, τα ομόσπονδα κρατίδια της Βαυαρίας και του Αμβούργου ενέκριναν σχέδιο νόμου για την αλλαγή του συστήματος αμοιβής των κρατουμένων που απασχολούνται στις φυλακές. Η πρωτοβουλία αυτή υλοποιήθηκε έπειτα από πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, με την οποία το σύστημα αμοιβής κρίθηκε αντισυνταγματικό.
Στην Ισπανία, οι κρατούμενοι που απολύονται από τα σωφρονιστικά καταστήματαδεν λαμβάνουν πλέον ειδικό επίδομα απόλυσης. Αντ’ αυτού, θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, γεγονός που, σύμφωνα με ορισμένες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών , θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερες περιόδους αναμονής για τη λήψη του από τους κρατούμενους και να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική κατάσταση των οικογενειών τους.
Επίσης, στην Ισπανία, δικαστήριο αποφάσισε ότι ένας κρατούμενος δικαιούται επιδόματα ανεργίας για εργασία που πραγματοποίησε κατά την κράτησή του σε σωφρονιστικό κατάστημα ανοικτού τύπου.
Τέλος, στην Ισπανία, τέθηκε σε ισχύ νέα εγκύκλιος που ρυθμίζει την εργασία στα καταστήματα κράτησης της Καταλονίας. Σύμφωνα με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι νέοι κανόνες θα αποκλείσουν, στην πράξη, από ορισμένες θέσεις, κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί ή είναι ύποπτοι για βίαια εγκλήματα.
ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
Στη Γερμανία, μετά τις δημόσιες δηλώσεις ενός πρώην γιατρού σωφρονιστικού ιδρύματος σχετικά με καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείριση σε κελιά υψίστης ασφαλείας μιας βαυαρικής φυλακής, το αρμόδιο Υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε τη σύσταση διεπιστημονικής επιτροπής για την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τη χρήση και τον εξοπλισμό των κελιών αυτών.
Στη Λιθουανία, η Σωφρονιστική Υπηρεσία τροποποίησε τη διαδικασία καταγραφής και αποθήκευσης των αποδεικτικών εγγράφων σχετικά με σωματικές βλάβες που υφίστανται οι κρατούμενοι, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος του ιατρικού προσωπικού στη διαδικασία.
ΜΕΤΑΓΩΓΗ
Στη Γερμανία, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα δικαστήρια που επανεξετάζουν αποφάσεις μεταγωγών μπορούν να διατάσσουν, ως προσωρινό μέτρο, την επαναμεταγωγή κρατουμένου στον αρχικό τόπο κράτησής του, με σκοπό τη διαφύλαξη των συνταγματικών δικαιωμάτων τους.
Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τα μέλη και τους συνεργάτες μας για την από κοινού σύνταξη του παρόντος συνοπτικού ενημερωτικού δελτίου!
Σε συνεργασία με το
Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr. Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή του Ταμείου Robert Carr. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και το Ταμείο Robert Carr δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες/-ο για αυτές.
